Waar ik eerst van plan was om een blog te schrijven over stress bij jongeren (iets dat door veel volwassenen wordt onderschat) heb ik nu toch mijn focus even verschoven naar de lockdown voor scholen en wat dit met jongeren doet. Ook over dit onderwerp “jongeren en lockdown” wordt door flink wat volwassenen neerbuigend gedaan. Ik heb vergelijkingen gehoord met de oorlog (hoe kòm je daarop??), kritiek op het feit dat ze elkaar opzoeken en beschuldigende vingers als waren zij de bron van alle kwaad.
Jongeren en onderwijs
Toegegeven, jongeren zijn een flinke bron van besmetting. Vooral onder elkaar en daarmee besmetten ze hun thuisomgeving. In de eerste lockdown werd nog gezegd dat jongeren (en kinderen) geen corona konden krijgen dus scholen konden open blijven. Inmiddels weet het RIVM (en wij) ook beter. Het bij elkaar opgehokt zitten in een aula met nog 400 andere jongeren doet het beperken van besmetting niet goed. Ook de verplaatsingsbewegingen tussen lesuren zal niet hebben bijgedragen in het beperken van de uitbraak. Onderwijsinstellingen doen hun uiterste best de regels uit te voeren maar met jongeren loopt het nou eenmaal altijd anders dan je (als volwassene) dacht.
Van de vergelijking met de tweede oorlog krijg ik nog steeds rode vlekken. Alsof het corona virus te vergelijken is met een bezettingsmacht. Dat het een verschrikkelijke periode was met minder vrijheid, staat buiten kijf. Maar minder vrijheid ging niet zozeer over contacten met anderen, ging niet over elkaar wel of niet mogen zien of elkaar mogen aanraken.
Sociale brein
Iedereen weet dat de hersenen van jongeren nog niet zijn volgroeid en dat we dat soms maar lastig vinden. Ze praten als volwassenen, ze denken (redelijk) als volwassenen, ze gedragen zich als volwassenen (alle ouders weten dat ze dat dan weer niet thuis doen) en intussen … het logisch volwassen redeneervermogen hebben zij nog niet. Vooruitkijken en risico’s inschatten, gaat ook niet bepaald soepel. Impulsiviteit, daar zijn ze wel heel goed in naast veel andere kwaliteiten.
Dit alles staat los van de noodzakelijk contacten met anderen om het zelfstandige sociale brein te laten ontwikkelen. De Stichting Biowetenschappen en Maatschappij heeft hier een zeer interessant artikel over geschreven “Brein in de groei”. Een citaat:
“Om goed te functioneren in een veranderende sociale wereld ontwikkelen jongeren meer complexe sociaal-cognitieve vaardigheden. Het gaat hierbij om het kunnen waarnemen van emoties bij anderen (is iemand boos of blij?), het mentaliseren (welke intentie heeft de ander?) en het flexibel kunnen aanpassen van gedrag na sociale feedback (vinden mijn vrienden dit leuk of niet?). Het ontwikkelen van deze vaardigheden hangt samen met veranderingen in het brein. (…) De ontwikkeling van het sociale brein zorgt ervoor dat jongeren in de overgang naar volwassenheid op een efficiëntere wijze met sociale situaties kunnen omgaan.”
Risico
Net zoals ouderen en alleenstaanden het risico lopen om te vereenzamen, lopen jongeren dit risico ook. Hierbij komt bij jongeren dus ook hun hersenontwikkeling om de hoek kijken: het niet goed ontwikkelen van het sociale brein (door het ontbreken van sociale contacten) heeft een vergaande impact waarvan de gevolgen nog niet te overzien zijn.
Het dilemma is duidelijk: scholen moeten in lockdown om de besmettingen te beperken en tegelijkertijd komen jongeren in de knel. Ouders zullen dit merken aan somberheid en gebrek aan concentratie, prikkelbaar gedrag (meer dan anders) en futloosheid. Als ouder zijn dit wel signalen dat het niet goed gaat met je kind.
Wat kan je doen?
- Heb begrip met de worsteling van hun gevoel opgesloten te zitten en laat dat merken
- Help meedenken hoe ze meer contact met vrienden kunnen houden
- Zoek afleiding voor/met ze
- Help ze mogelijkheden te blijven zien; ze denken in zwart-wit. Laat ze het grijs zien
