Ik keek nooit naar de reacties onder artikelen op Facebook. Totdat corona ons land binnentrok. Niet dat ik mij nu ineens wel interesseer voor de reacties onder allerlei artikelen. Ik merk wel dat ik de reacties onder artikelen over jongeren nu niet meer oversla. Waarom ik dat doe, weet ik ook niet want ik word er iedere keer heel erg verdrietig van. Als jongerencoach is alles wat jongeren aangaat mijn grote passie: het is de generatie die aan de voet van volwassendom staat, nog vol in ontwikkeling, verwachtingen en bezig een eigen ik te vormen. Hoe mooi is dat! Hoe lelijk is de manier waarop veel mensen hiermee omgaan:
“Ze zijn egoïstisch” “In de oorlog hadden we …” “Ze moeten zich niet aanstellen” “Overdreven gedoe”“Niet zeuren we hebben allemaal hetzelfde probleem” “Waar is de tijd van luisteren, discipline, tucht en een draai om je oren gebleven”
Laat het duidelijk zijn: ik probeer hier niet een lans te breken om jongeren naar voren te halen voor vaccinaties. Feit is dat jongeren relatief weinig klachten krijgen van corona, zelden daardoor in het ziekenhuis belanden en al helemaal zelden op een IC. Waar ik wel naar opzoek ben is een beetje begrip, al is het maar een beetje empathie voor deze groep tussen de 13 en 25 jaar.
Online
Waar we een paar jaar geleden nog werden overspoeld door berichten in de media over hoe slecht al die beeldschermen waren voor jongeren, hun concentratie, gebrek aan bewegen (groot deel mag en kan nu ook niet sporten) en hersenontwikkeling, moeten ze nu volle dagen achter zo’n scherm zitten. Niet voor de lol maar omdat het moet omdat ze anders zéker hun school niet halen. Daar wordt ook bij verwacht dat ze elke les met hun volle aandacht aanwezig zijn en dezelfde prestaties leveren als wanneer ze fysiek op school hadden gezeten. Waar de basisschool nog veel variatie heeft met spelvormen, heeft deze groep nog altijd docenten die kennis “zenden”. Weinig variatie dus. Voor alle docenten die hun uiterste best doen deze generatie op de rails te houden: chapeau, het is absoluut niet makkelijk.
"Jongeren zijn egoïstisch"
We vinden het begrijpelijk dat volwassenen die thuiswerken gek worden van Zoom, Teams en alle andere varianten om thuis te kunnen werken. Dat thuiswerken vermoeiend is, soms geestdodend, dat we onze collega’s missen en dat we er gestrest van worden, begrijpen veel mensen. Van jongeren accepteren we dat niet: die vinden we zeuren, overdrijven en egoïstisch. Ze moeten maar doorbijten.
Vaak wordt dan ook nog even de tweede wereldoorlog bijgehaald. Het valt dan op dat dit vrijwel altijd gebeurt door mensen die de oorlog niet als jongere hebben meegemaakt. Wat mij betreft heeft alleen de groep van 90- tot 100-jarigen hier recht van spreken; voor alle anderen is het een gelegenheidsargument waarbij ze zelf een invulling hebben gegeven over hoe zij dènken dat het voor jongeren was in de oorlog.
Ontwikkeling
Het zal niemand ontgaan zijn dat de hersenen van jongeren tot hun 25 blijven ontwikkelen. In vele artikelen wordt dit aangegeven. Er zijn zelfs onderzoeken die aantonen dat de hersenen pas rond de 28 zijn uitgegroeid. Vanaf die leeftijd kunnen zij denken zoals wij, volwassenen, dat doen. Vooral het overzicht houden is een van de laatste delen die ontwikkelen.
Voor alle amateur pedagogen: rust, reinheid en regelmaat. Kent u dat nog? Rust en regelmaat zijn nu verdwenen: er is zoveel onduidelijk en als er richtdata worden gegeven, worden die weer aangepast. Toetsweken worden ineens overgeslagen of het is onduidelijk wanneer er wel weer toetsen zijn. Wat moet je aan stof dan leren? Stageplekken zijn er nauwelijks en praktijklessen staan onder druk. Wanneer kunnen ze weer naar school? Zelfs voor docenten is dit vaak niet duidelijk.
Vereenzaming
Laten we het ook nog even over de vereenzaming hebben. Geheel terecht lag de focus aan het begin van de pandemie bij onze ouderen: een groep met veel alleenstaanden en bovendien zeer gevoelig voor het virus. Hierdoor zagen ze nog weinig mensen en de vereenzaming was een reëel gevaar. Voor deze ouderen was veel begrip en raambezoek deed zijn intrede. Net als dat ouderen menselijk contact nodig hebben, hebben jongeren dat ook. “Ze hebben toch hun ouders?!”.
Ja, die hebben ze. Helaas is het voor hun hersenontwikkeling essentieel dat ze contact hebben met leeftijdsgenoten. We hebben het niet voor niets altijd over “die lastige pubers” die zich losmaken van hun ouders. En in dat losmaken hebben ze leeftijdgenoten nodig om zichzelf te ontwikkelen tot volwassenen die onze maatschappij gaan dragen. In het losmaken ontmoeten ze hun partner, hun identiteit, hun roeping, hun wezenlijke “zijn”. Hebben wij ook allemaal gedaan.
Begrip
Ik heb afgelopen dinsdag bij de persconferentie gelet op wat er over jongeren werd gezegd. Het kwam niet veel verder dan dat de lockdown nadelige psychische effecten heeft en dat er begrip is dat studenten niet meer kunnen feesten. Dat laatste stak mij hard: het gaat niet om feesten, het gaat niet alleen om de lol hebben. Het gaat over ontmoetingen, over samen dingen ondernemen, ontdekken en uitzoeken. Het gaat over contact.
Heel blij werd ik van de debatten deze week waarbij aandacht werd gevraagd voor jongeren en de directe oproep van onze premier afgelopen vrijdag waarin hij jongeren adresseerde: “Iedereen realiseert zich dat het voor jullie een ongelofelijke zware tijd is.” en hen opriep mee te denken om te kijken wat toch mogelijk is. En voor àl die mensen die roepen dat zij het óók moeilijk en zwaar hebben, dat zij ook contacten missen en dat jongeren (door het daarover te hebben) egoïsten zijn: hoe egoïstisch is het om de problemen van een hele groep af te doen als egoïstisch als het enige dat je kan roepen dat jij het ook moeilijk hebt?
Het is geen wedstrijd
Corona is geen wedstrijd over wie er het hardste onder lijdt. Iedereen lijdt: gezinnen, volwassenen, ouderen, zorgpersoneel, alleenstaanden, scholen, ondernemers, zzp-ers, ambtenaren (ja, dat zijn ook gewoon mensen met een privéleven) en er zijn vast groepen die niet in dit rijtje zijn genoemd die óók lijden. Achter een groot deel van deze volwassenen zitten ook gezinnen met jongeren die naast hun eigen lijden óók het lijden van hun ouders en grootouders meekrijgen.
Omdat hun hersenen nog niet of nauwelijks zaken in perspectief kunnen zetten, maken ze zich intense zorgen om hun familie, hun school, hun vrienden, hun toekomst. Kunnen we daar misschien allemaal een klein beetje begrip voor opbrengen in plaats van te zeggen dat ze zich aanstellen?
Waar is de oplossing?
Zoals eerder gezegd, probeer ik niet om jongeren naar voren te halen voor vaccinaties. Er is voor elke groep een goede reden te bedenken waarom zij eerder zouden moeten worden gevaccineerd. Alle redenen zijn legitiem. Nee, ik zou zo graag zien dat we nu, een jaar na de eerste lockdown, eens anders naar de situatie gaan kijken. Anders kijken naar mogelijke oplossingen, eens kijken naar wat we kunnen doen om onze maatschappij weer leefbaar te maken. We volgen nog steeds het pad van opsluiting, vermijding, isolatie en beperkingen voor iedereen. Zijn er geen knappe koppen die eens anders naar de maatregelen kunnen kijken? Onze jongeren zouden daar heel erg bij gebaad zijn.
